Suçluluk ve Utanç
Türk dil kurumunda;
Suçluluk duygusu; Kişinin ahlaki, dinî kuralları çiğnediğini sezmesi sonucu bilinçli veya bilinçsiz olarak kapıldığı ve kendisiyle ilgili değer yargılarını sarsan duygu, suçluluk hissi,
Utanma duygusu ise, İnsanın ruh dünyasında oluşan çekinme duygusu, utanç duygusu, olarak tanımlanır.
Suçluluk kötü bir şey yapmışız gibi hissetmemize neden olur.
Utanç ise, kötü olduğumuzu hissetmemize..
İkisi çok farklı şeylerdir. Suçluluk, yaptığımız veya yapacağımız şeyler ilgili bir duygu, utanç ise, kim olduğumuzla ilgilidir.
Suçlu olduğumuz zaman, “Kötü bir şey yaptım”, utanç duyduğumuz zaman “Ben kötü birisiyim.” hislerine kapılırız.
Yaşanılan bazı olaylar, içimizde bu duyguların ikisini de tetikleyebilir. Fakat suçluluk hissini ortadan kaldırmak için gereken şeyler, utanç hissini ortadan kaldırmak için gerekenlerden farklıdır.
Suçluluğu ortadan kaldırmak için, kendimizi cezalandırma, kendi kendimizi kınama veya her ne şekilde olursa olsun kendimize zarar verme meyilimizden kurtulmamız gerekiyor. Bunu, yaptığımız şeyi telafi ederek, özür dileyerek ve çeşitli çalışmalar ile yapabiliriz. Böyle yapmak, suçluluk duygusunun yanısıra, utanç duygumuzun da bir bölümünü iyileştirmemizde yardımcı olur. Fakat utanç duygusundan kurtulmak için, genellikle daha farklı bir yaklaşım gerektirir.
Utançtan kurtulmak için kendimizle uzlaşmamız gerekir. Utanç, kendimizle, özellikle de zayıf veya bir şekilde kusurlu olan yönlerimizle daha sağlıklı bir ilişki kurduğumuzda iyileşir. Sağlıksız ve bizi düşüren utanç formlarını yok etmek için, kendimizle daha mutlu ve daha sağlıklı bir ilişki kurmalıyız. Bu, içimizde bizi kötüleyen veya küçümseyen “sesin” farkında olma ve ondan kurtulma anlamına gelmektedir. Ayrıca, bize iyi davranmayan insanlarla kurduğumuz ilişkileri değiştirmek ve gerekirse onlarla aramıza mesafe koymak gerekir. Bu, bizi gerçekten seven insanlardan şüphe duymamayı öğrenmek demektir. Utanç duygusundan kurtulmak, çoğunlukla, kendimizle iyi, nazik, ve ilgili bir arkadaş olmaktan ibarettir.
Bir çoğumuz, geçmiş yıllarımızda bize gereğinden fazla eleştirel yaklaşan ve acımasız davranan, ailelerimizin, öğretmenlerimizim ve akrabalarımızın anılarına sahiptir. Bu gibi durumlarda, kafamızda eleştirel bir ses yer edinmeye başlar. Bu ses o kadar güçlüdür ki, etkisinin farkına bile varamayabiliriz. Fakat neden olduğu duygular ve ruh hali açığa çıkacaktır. İçimizdeki o ses, ne zaman bize destek olmayan, yapıcı olmayan bir şey önerirse, kendi kendimize, “Bu sadece bir fikir, hepsi bu” diyebiliriz. Eğer tepki vererek direnmezsek, teslim olmazsak ve dediklerine inanmazsak, zamanla bu sesin yankıları tükenecektir.
